Reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) to choroba występująca u około 1 na 100 osób. Pewna część z nich doświadczy najbardziej poważnych konsekwencji choroby, czyli znacznego zwyrodnienia i unieruchomienia stawów oraz ograniczenia ogólnej sprawności. Choroba postępuje bowiem powoli, ale nieubłaganie. Dlatego tak ważne jest jak najszybsze rozpoznanie pierwszych symptomów choroby i wdrożenie leczenia.
Objawy reumatoidalnego zapalenia stawów
Reumatoidalne zapalenie stawów najczęściej atakuje w wieku 30-40 lat i znacznie częściej dotyka kobiet. Pierwsze symptomy mogą być bardzo niepozorne – pojawia się poranna sztywność stawów. Unieruchomione w ciągu odpoczynku nocnego stawy, rano są mało ruchliwe, jednak w ciągu dnia objawy ustępują.
W pierwszej kolejności choroba atakuje małe stawy, zatem jeśli ktoś zaczyna chorować na reumatoidalne zapalenie stawów objawy dotyczą szczególnie stawów dłoni, a także stóp. Wraz z postępem choroby dochodzi do pojawienia się silnych dolegliwości bólowych oraz znacznego obrzęku i zaczerwienieniu stawów. Ponadto reumatoidalne zapalenie stawów zaczyna obejmować duże stawy: kolanowy, skokowy, barkowy, łokciowy czy biodrowy. Zanikowi mazi stawowej towarzyszy unieruchomienie stawu oraz jego trwałe deformacje.
W związku z tym, że choroba atakuje płuca, powodując ich zwłóknienie, wątrobę i nerki, serce czy naczynia krwionośne, u chorych na RZS objawy mogą obejmować duszności, osłabienie, osteoporozę, męczliwość.
Przyczyny RZS
U podstaw choroby leżą predyspozycje genetyczne oraz nieprawidłowe funkcjonowanie układu immunologicznego. Komórki układu odpornościowego atakują tkanki własnego organizmu, rozpoznając je jako obce. Prowadzi to do przewlekłego stanu zapalnego stawów i ich trwałego zniekształcenia i ograniczenia ich ruchomości. Czynnikami sprzyjającymi jest palenie papierosów, nadmierna masa ciała, infekcje wirusowe czy bakteryjne oraz silny stres.
Rozpoznanie stawiane jest na podstawie charakterystycznych objawów oraz wyników badań laboratoryjnych. U chorych na RZS występuje podwyższone miano czynnika reumatoidalnego RF we krwi oraz wzrost stężenia anty – CCP. Te dwa wskaźniki są charakterystyczne dla RZS, ponadto we krwi wzrastają wskaźniki ogólnego stanu zapalnego, czyli OB i CRP. W celu oszacowanie spustoszeń, jakie choroba poczyniła w obrębie stawów, wykonuje się badania obrazowe: RTG, USG oraz tomografię komputerową.
Leczenie RZS
U chorych na reumatoidalne zapalenie stawów leczenie polega przede wszystkim na jak najszybszym wdrożeniu farmakoterapii. Stosowane są leki modyfikujące przebieg choroby, które ograniczają rozwój stanu zapalnego. Podobnie działają niesteroidowe leki przeciwzapalne czy czasowo stosowane steroidy. Leczenie uzupełniają tzw. leki biologiczne, czyli skierowane przeciwko konkretnym cytokinom prozapalnym. Duże znaczenie ma także modyfikacja stylu życia – należy bezwzględnie zaprzestać palenia papierosów, znormalizować masę ciała oraz wprowadzić do diety liczne źródła kwasów omega oraz antyutleniaczy. Zaleca się zatem spożywać duże ilości warzyw, tłustych ryb oraz olejów roślinnych.
Leczenie reumatoidalnego zapalenia stawów może chorobę ograniczyć, ale nie da się jej całkowicie wyleczyć. Nie ma na to leków, które działają tak, żeby rzs pokonać ostatecznie. Przynajmniej na razie nikt takich nie wynalazł.